نور درمانی (لایت تراپی) که به آن فوتوتراپی هم گفته میشود؛ یک روش درمان پوستی غیرتهاجمی محبوب است. از این روش جهت درمان آکنههای پوستی، آسیبهای ناشی از آفتاب و سایر مشکلات پوستی از جمله پسوریازیس و … استفاده میشود. از دیگر موارد استفاده این روش، درمان زخم سوختگی، زخم بستر، زخم پای دیابتی، زخم ناشی از تصادف، زخم عروقی و زخم تروما یا جراحی میباشد.
سیستم نور درمانی بایوپترون (Bioptron)؛ یک وسیله پزشکی پرتودرمانی انحصاری بوده که در سطح جهان شناخته شده است. به این صورت که با ساتع کردن یک واحد نور ویژه، مشابه بخشی از طیف نوری الکترومغناطیس عمل میکند. این نور به طور طبیعی توسط خورشید تولید میشود اما فاقد تشعشع مضر ماوراء بنفش یا UV است. نوردرمانی (فوتوتراپی)؛ روشی است که به صورت سنتی از هزاران سال پیش در جهان باستان مورد استفاده پزشکان بوده است. قدرت نور درمانی طبیعی هزاران سال است که ثابت شده است. یونانیان باستان آن را هلیوتراپی مینامیدند و برای کمک به بهبود شرایط مختلف پزشکی از نور طبیعی استفاده میکردند.
در سال ۱۹۰۳ پزشک مشهور دانمارکی، نیلز ریبرگ فینیس، جایزه نوبل پزشکی را به دلیل تحقیق در مورد نور درمانی و خواص درمانی آن دریافت کرد.
لازم به ذکر است که در درمانگاه تخصصی زخم و دیابت دکتر منصوری؛ از دستگاه بایوپترون (Bioptron) ساخت کشور سوئیس استفاده میشود. نور درمانی (فوتوتراپی) به طور قابل توجهی فرآیند زخم را تسریع میبخشد. که این امر موجب باقی ماندن کمترین آثار جای زخم (اسکار) روی پوست میگردد.
نور درمانی (فوتوتراپی)؛ باعث افزایش خونرسانی و کاهش التهاب میشود. این فرآیند خطر بروز عفونت و همچنین نیاز به پانسمانهای پرهزینه برای درمان زخم را کاهش میدهد.
انواع نور درمانی (فوتوتراپی)
نوع فتوتراپی بستگی به نوع وضعیت پوست، پاسخهای قبلی به درمان و عوامل دیگر دارد.
۲ نوع اصلی فوتوتراپی وجود دارد که عبارتند از :
- فرابنفش B با باند پهن:
که در آن یک وضعیت پوستی با طیف UVB کامل درمان میشود. نمونههایی از شرایط پوستی که توسط BBUVB درمان میشود، پسوریازیس و اگزما است.
- فرابنفش B با باند باریک:
فقط در خصوص بخش کوچکی از طیف UVB برای درمان پوستی مانند پسوریازیس و اگزما استفاده میشود. NBUVB به ویژه برای پسوریازیس شدید، اگزما و بثورات نوری پلی مورفیک تاثیر بیشتری دارد.
کاربردهای دستگاه بایوپترون به شرح ذیل است:
- ترمیم زخم
- تسکین درد
- کاهش التهاب و تورم
- تحریک سیستم ایمنی
کاربردهای دیگر نور درمانی (فتوتراپی) در خصوص مشکلات خلقی و اختلالات خواب
- اختلال خلقی فصلی
- افسردگی غیر فصلی
- اختلالات ریتم شبانهروزی خواب
- بیماری پارکینسون
- رفع زردی نوزادان
دستگاه Bioptron هایپرلایت چگونه کار می کند؟
هر طول موج موجود در BIOPTRON ® Hyperlight توسط بیومولکولهای مختلف، سلول ها و بافتهای زنده جذب میشود و متابولیسم سلولی را بهبود میبخشد و واکنشهای بیولوژیکی و سلولی خاصی را تحریک میکند. پاسخ بیولوژیکی القاء شده، تحریک زیستی عکس نامیده میشود.
نور درمانی (فوتوتراپی) بایوپترون؛ چگونه باعث بهبود زخم میشود؟
- تحرک بافتهای موجود در زخم:
از این طریق باعث مهاجرت فیبروبلاستها به سطح زخم میشود. ترمیم زخم و بازسازی بافتها یک روند مهم است که با دستگاه فوتوتراپی تسریع مییابد. تولید کلاژن را افزایش میدهد و ساختار و پایداری لازم برای کشش و استحکام پوست را به بافتهای همبند میدهد.
- کاهش التهاب:
تولید سایتوکاینهای ضد التهاب مانند TNF-X را کاهش میدهد. باعث افزایش سایتوکاینهای IL-10 و TGF-B در منطقه تابش میشود. همچنین موجب کاهش موضعی اپیتلیوم آسیب دیده میگردد.
- بهبود گردش خون:
استفاده از دستگاه نوردرمانی (فوتوتراپی) بایوپترون؛ باعث افزایش گردش خون در مویرگها میشود. درنتیجه موجب تقویت تامین اکسیژن و مواد مغذی و همچنین جذب مواد حاصل از سلولهای آسیب دیده میگردد.
نوردرمانی (فوتوتراپی)؛ موجب رگزایی (آنژیوژنز) میشود. اختلال و کمبود در خونرسانی باعث کندی روند بهبود زخمها میگردد. استفاده از دستگاه بایوپترون؛ باعث افزایش تعداد و طول مویرگها شده و به بازسازی بافتها کمک میکند. همچنین کوتاهتر شدن زمان بهبود را نیز به همراه دارد.
- تسکین درد:
با تحریک تولید اسید نیتریک، درد را کاهش میدهد. موجب تحریک بیش از حد اعصاب محیطی سوماتیک، افزایش بازشدگی عروقی و کاهش دردهای ایسکمیک میشود. درد باعث عدم ترمیم زخم شده و بهبود درمان را به تاخیر میاندازد. استفاده از دستگاه بایوپترون میزان درد را در بیماران به حداقل میرساند.
مزایای سیستم نور درمانی بایوپترون (Bioptron):
- طیف گسترده ای از برنامه ها در داخل خانواده:
نور درمانی بایوپترون، در بسیاری از موارد در کودکان، به خصوص اگزما و عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی، درمان مشکالت پزشکی ورزشی در دوران بلوغ، زیبایی در زنان، درمان آکنه و درمان درد در سنین باالتر کاربرد دارد .
- انعطاف پذیری درمان:
نور درمانی بایوپترون، میتواند به صورت مونوتراپی یا در ترکیب با سایر روشهای درمانی مورد استفاده قرار گیرد.
- استفاده آسان
زمان استفاده از این دستگاه ۱۰ دقیقه بوده و کار کردن با آن نیز بسیار آسان است.
- ایمن:
هیچ عارضه جانبی شناخته شدهای گزارش نشده و کاملا بی خطر است.
- درمان غیرتهاجی:
درمان با نور درمانی بایوپترون، کاملاً غیر تهاجمی است و هیچ ضرر و عوارضی برای بیمار ندارد.
- نحوه استفاده از روش نور درمانی (فوتوتراپی):
زمان درمان ۱۰ دقیقه یک بار میباشد. دستگاه باید در فاصله ۱۰ سانتی متری از سطح بدن قرار داشته باشد. بهبود معمولا طی یک دوره ۴-۲ روزه وابسته به شرایط و حد بیماری به طول میانجامد.
دستگاه بایوپترون (Bioptron) در سه مدل مختلف همراه با پایه وجود دارد:
- مدل نور درمانی ۱ Pro Bioptron؛ دارای قطر نوری موثر ۱۵ سانتیمتر برای سطوح بزرگتر بدن، همراه با یک پایهی خانگی و یک پایهی حرفهای در دسترس است.
- مدل نوردرمانی Bioptron B2؛ یک مدل حرفهای با قطر نوری موثر ۲۲ سانتیمتر است.
- مدل کوچک Bioptron 3؛ دارای قطر نوری موثر ۶ سانتیمتر است و برای سطوح بدنهای با جثهی کوچکتر و اطفال استفاده میشود.
چه کسانی نباید از روش نور درمانی (فوتوتراپی) استفاده کنند؟
- در صورت وجود زردودرما پیگمنتوزوم (xeroderma pigmentosum)
- اگر دارویی مصرف میکنید که سیستم ایمنی بدن شما را سرکوب میکند. مانند سیکلوسپورین (ciclosporin) یا متوترکسات (methotrexate)
- در صورت بروز بیماری شدید کبدی یا کلیوی ممکن است از درمان PUVA استفاده نشود.
- در صورت بروز حساسیت در برابر نور خورشید ناشی از مصرف برخی داروها
- اگر باردار هستید (فقط برای PUVA).
درمانگاه تخصصی زخم و دیابت دکتر منصوری؛ شامل تیم مجرب زخم و استومی همراه با مشاوره زخم راتیان و درمان زخم میباشد. که در خصوص درمان زخم بیماران فعالیت میکنند. لازم به ذکر است که تجهیز بودن درمانگاه تخصصی زخم و دیابت دکتر منصوری؛ به دستگاه نور درمانی (فوتوتراپی) بایوپترون در این امر نقش مهمی را ایفا میکند.