ازن تراپی چیست؟
ازن تراپی یک روش مدرن برای درمان طیف وسیعی از عارضههای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش که در مورد عملکرد آن بحثهای زیادی شده است، از فرم فعال گاز بیرنگ ازن برای درمان با بیماریها استفاده میشود. در میان پزشکان، بحثهای بسیاری درباره اثربخشی این روش درمانی وجود دارد، با اینحال ازن تراپی به عنوان روشی ایمن و با حداقل عوارض، شناخته میشود.
برخی از تحقیقات از اثرات مثبت ازن تراپی، در افزایش قدرت سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونتها، کمک به کاهش درد و تسریع در درمان انواع زخمها (به خصوص زخم پای دیابتی) و همچنین کمک به درمان تعداد دیگری از بیماریها و شرایط، خبر میدهند. در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق روش ازن تراپی بپردازیم و کاربرد این روش در درمان زخمهای دیابتی را مورد بررسی قرار بدهیم.
ازن چیست؟
ازن درمانی یک روش نوین در پزشکی است که باهدف درمان بیماریهای مختلف استفاده میشود. در روش ازن تراپی که از اشکال گاز یا مایع ازن استفاده میشود، به عنوان یک ضدعفونی کننده موضعی معرفی میشود. در توضیح گاز ازن میتوان به این نکته اشاره کرد که شکلی از اکسیژن است. این گاز بیرنگ از سه اتم اکسیژن تشکیل شده است.
گاز ازن که در اتمسفر قرار دارد، لایهای است که از زمین در برابر اشعه UV خورشید محافظت میکند. زمانی که یک فرد از گاز ازن استنشاق میکند، مضر است و منجر به تحریک ریه، گلو، سرفه و تشدید علائم آسم میشود. با این وجود تحقیقات انجام شده نشان میدهد که ازن میتواند اثرات درمانی در زمینه پزشکی داشته باشد.
درمان با ازن تراپی
از مهمترین مواردی که در گاز ازن برای درمان استفاده میشود، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان آرتریت
- درمان بیماریهای ویروسی مثل HIV و سارس
- ضدعفونی کننده زخم
- فعالسازی سیستم ایمنی
- درمان بیماری ایسکمیک قلبی
- درمان بیماری چشمی دژنراسیون ماکولا
- درمان سرطان
باتمام کاربردهای ذکر شده در بالا، اما همچنان روش ازن تراپی که به عنوان یک روش نوین در طب پزشکی معرفی شد، دارای معایبی میباشد که در ادامه قصد داریم به جنبه های مثبت و منفی این روش درمانی بپردازیم.
روشهای انجام ازن تراپی
در حال حاضر راههای مختلفی برای تزریق گاز ازن برای درمان زخمها وجود دارد اما نباید این گاز را استنشاق کرد. درصورت استنشاق میتواند باعث تحریک شدید و تجمع مایع در ریههای شما شود.
روشهای ایمن برای استفاده از گاز ازن شامل موارد زیر میباشد:
- روی پوست قرار دهید: قرار دادن بخشی از بدن در معرض گاز زیر یک پوشش محافظ (سونا ازن نیز نامیده میشود) یا مایع ازن را روی پوست خود بمالید (اغلب برای بهبود زخم کاربرد دارد)
- دمیدن گاز به بدن: معمولا از طریق گوش و رکتوم انجام میگیرد.
- ترکیب کردن گاز ازن با خون: گاز ازن میتواند در نمونههایی از خون شما حل شود و سپس از طریق فرآیندی به نام اتوهموتراپی از طریق IV به بدن شما بازگردانده شود.
- بلعیدن: ترکیب گاز ازن با آب یا روغن.
- تزریق: تزریق به عضلات بدن به صورت یک شات حاوی مخلوطی از اکسیژن و گاز.
کاربرد ازن تراپی
روش ازن درمانی میتواند در موارد زیر کمک کند:
- کاهش درد
- بهبود عملکرد مغز و حافظه
- کاهش ریتم غیرطبیعی قلب
- بهبود سیستم گردش خون با تمیز کردن شریانها و وریدها
- تحریک سیستم ایمنی بدن
- غیرفعال کردن باکتریها، قارچها، انگلها و …
- تسکین درد در زخم و شکستگیها
- تقویت سیستم تنفسی
- کاهش خطر عوارض دیابت
ازن تراپی در درمان دیابت
یکی از مهمترین عوارض دیابت بخصوص دیابت قندی زخم پای دیابتی و قطع عضو میباشد. مشکلات مربوط به پاهای افراد دیابتی در اثر آسیب رگهای بزرگ، آسیب اعصاب و یا هر دوی آنها به وجود میآیند که در دراز مدت به بروز تغییرات در پا به شرح زیر می شوند:
- آسیب اعصاب خودکار مربوط به تعریق پا باعث میشود تا پوست پا خصوصا کف آن خشک شده، ترک بردارد. همچنین به علت از بین رفتن حس عمقی در اثر آسیب اعصاب محیطی، بر روی بعضی از قسمتهای کف پا خصوصاً پاشنه هنگام راه رفتن فشار بیشتری وارد میشود و آن نقاط را مستعد ایجاد زخم یا میکند. همچنین مفاصل انگشتان و مچ پا نیز بتدریج دچار تغییر شکل میشوند.
- آسیب اعصاب حسی یا منجر به ایجاد علائمی چون بیحسی، سوزش و حس خواب رفتن در پاها میشود. از طرفی دیگر در اثر عارضه تنگ شدن رگهای بزرگ با خونرسانی به این عضو دچار اختلال میگردد و علائمی چون احساس سرما در پاها و نیز درد ماهیچههای ساق هنگام راه رفتن بوجود میآیند.
وجود آسیب رگهای بزرگ پا و آسیب اعصاب آن میتواند منجر به قطع عضو گردد. در این مواقع ممکن است به خاطر کاهش حس درد، شخص متوجه زخمهای کوچک پای خود نشود. از طرفی دیابت کنترل نشده بدن شخص مبتلا را مستعد ایجاد عفونت میکند. بنابراین زخمهای ایجاد شده در پا به سرعت عفونی میشوند و چون آسیب رگهای بزرگ پا در صورت همراهی با قند خون بالا بهبودی عفونت زخم را به تأخیر میاندازد ممکن است در اثر گسترش عفونت به استخوان نیاز به قطع عضو پیدا شود.
همانطور که اشاره شد قطع عضو به عنوان تنها روش برای درمان زخم پای دیابتی معرفی شده است. اما روش ازن تراپی، بااستفاده از گاز ازن و با افزایش جذب قند از خون به بافت باعث افزایش میزان اکسیژن مورد نیاز برای تسریع در ترمیم و بهبود زخم میشود، میتواند در درمان زخمهای دیابتی کاربرد داشته باشد.
نحوه عملکرد ازن
نحوه عملکرد گاز ازن در روش ازن تراپی به این صورت است که اکسیژن در مجاورت انرژی قرار میگیرد و به دو اتم اکسیژن تقسیم میشود و اتم اکسیژن با قسمتهایی که باعث آسیب به بدن میشوند که عمدتا به صورت زخم هستند پیوند برقرار میکنند و آن ها را اکسید میکنند. در نتیجه اکسید شدن این عوامل آسیب زا غیر فعال میشوند. بنابراین تجمع اکسیژن فعال بر روی زخم علاوه بر ضدعفونی کردن، باعث ترمیم بافت و حتی رگزایی نیز میگردد.
ازن درمانی، میتواند در غیرفعالسازی پاتوژنهای آسیبرسان استفاده شود. در این حالت فرآیند خطرناک و شدید عفونت متوقف میشود و باعث تسریع در بهبود و التیام زخمهای عفونی میشود. علاوه بر این، تحریک جریان خون موجب افزایش تغذیهرسانی و رسیدن سلولهای سیستم ایمنی به موضع زخم میگردد.
خطرات ازن تراپی
باتمام کاربردهای مفید که روش ازن تراپی ارائه داده است، اما همچنان اطلاعات کافی در مورد ایمنی و اثربخشی این روش وجود ندارد. در سال ۲۰۱۹، سازمان غذا و دارو (FDA) اطلاعیههایی در مورد خطرات این روش برای استفاده در درمان پزشکی منتشر شده است. در این گزارش آمده است که ازن یک گاز سمی است و هیچ کاربرد مفید شناخته شدهای در پزشکی حمایتی یا پیشگیرانه ندارد.
در مورد استفاده از آن به عنوان یک ضد عفونی کننده، FDA بیان میکند. برای اینکه ازن به عنوان یک میکروب کش موثر باشد، باید در غلظتی بسیار بیشتر از آن چیزی که به طور ایمن توسط انسان و حیوانات قابل تحمل باشد وجود داشته باشد.
در برخی از گزارشات ارائه شده نشان میدهد که این روش همراه با عوارضی همراه است:
- مواردی گزارش شده است که تزریق مستقیم ازن به صورت داخل وریدی منجر به آمبولی ریه و مرگ شده است.
- گزارشهایی از استفاده از ازن وجود دارد که منجر به آمبولی هوا، عفونتهای خونی و از دست دادن بینایی پس از دریافت ازن تراپی میشود.
- باتوجه به اینکه گاز ازن برای انسان مضر است، قرار گرفتن در معرض آن میتواند باعث افزایش احتمال به مرگ و میر براثر بیماری های تنفسی شود.
- حتی مقادیر کمی ازن میتواند ریه ها و گلو را تحریک کند و در نتیجه باعث سرفه، تنگی نفس و آسیب به بافت ریه شود.
نتیجه گیری
ازن تراپی که به عنوان یک روش طب جایگزین معرفی شده است، با وارد کردن ازن به بدن باعث افزایش میزان اکسیژن در بدن میشود. از مزایای ازن تراپی میتوان به درمان بیماریهای مختلفی مانند سرطان، ایدز و ام اس اشاره کرد. ازن تراپی برای درمان بسیاری از بیماریها از جمله آرتریت، بیماری قلبی، آلزایمر و کاهش عوارض بلندمدت بیماری دیابت پیشنهاد شده است. متخصصین معتقدند که سرطان در محیطهای غنی از اکسیژن زنده نمیماند یا رشد نمیکند. با این وجود برخی از پزشکان این روش درمانی را به دلیل وجود گاز ازن و معایب استفاده از آن را پیشنهاد نمیکنند. در اینصورت پیشنهاد میشود برای استفاده از این روش درمانی حتما با پزشک خود مشورت کنید.