یکی از بزرگترین گروههایی که در معرض ابتلا به بیماری دیابت قرار میگیرند، افرادی هستند که دارای مشکل اضافه وزن و مشکلات قلبی – عروقی دارند. اضافه وزن خطر ابتلا به دیابت نوع دو، بیماری قلبی و سکته را افزایش میدهد. همچنین میتواند باعث خطر افزایش فشار خون، کلسترول ناسالم و قند خون شود. درصورتی که دارای اضافه وزن و یا مشکلات قلبی هستید، توصیه میکنیم در ادامه مقاله همراه ما باشید.
عوارض دیابت
این بیماری که در ۳ نوع دیابت نوع یک، دیابت نوع دو و حاملگی تقسیم میشود دارای عوارض مختلفی میباشد. همچنین این عوارض میتواند درصورت داشتن مشکلاتی همچون مشکل اضافه وزن، مشکلات قلبی – عروقی، کلیوی و … افزایش پیدا کند. به طورکلی عوارض آن به دو دسته کوتاه مدت و بلندمدت تقسیم میشوند. به عوارض کوتاه مدت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- قند خون
- کتواسیدوز: کتواسیدوز از عوارض حاد این بیماری است. کتواسیدوز مشکل جدی و مهمی است که در افرادی رخ میدهد که در خونشان ماده شیمیایی به نام “کتون” ساخته میشود.
- افزایش یا کاهش تعرق در بدن
- کمای هایپر اسمولار که در اثر افزایش قند خون شدید ایجاد میشود که بیشتر در نوع دو دیده میشود.
- خواب آلودگی که ممکن است در موارد شدید منجر به کما شود.
- تهوع و استفراغ
- احساس تشنگی مفرط و نوشیدن زیاد
عوارض بلند مدت
مهمترین عامل پیدایش عوارض بلند مدت این بیماری، وجود قند خون بالا به مدت طولانی میباشد. محققین به این نتیجه رسیدهاند در کسانی که قند خونشان با کنترل مناسب در دراز مدت نزدیک به حد طبیعی است، عوارض بلند مدت یا به وجود نمیآیند یا با تاخیر رخ میدهند. و یا حتی در صورت بروز از شدت کمتری برخوردارند بنابراین نگه داشتن قند خون تا حد امکان نزدیک به مقدار طبیعی باید اصلی ترین هدف شما باشد.
نکته دیگری که ذکر آن در اینجا لازم است مسئله ارتباط میان مدت ابتلای به این بیماری و شروع عوارض بلند مدت آن میباشد. به طور کلی در دیابت نوع یک عوارض بلندمدت معمولاً تا دهه دوم بیماری ظاهر نمیشوند ولی در دیابت نوع دو از آنجایی که در اکثر موارد، بیماری در بدن شخص به صورت پنهان وجود داشته و تشخیص داده نشده است بیشتر افراد مبتلا هنگام تشخیص بیماری دچار عوارض بلندمدت هستند.
در اینجاست که شناسایی زودهنگام این بیماری در افراد از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا با تشخیص زود هنگام دیابت نوع دو به مقدار زیادی عوارض بلند مدت آن و هزینههای مربوط به آنها کاهش مییابد. البته لازم است به این نکته نیز اشاره شود که عامل «ژنتیک» نیز در بروز عوارض بلند مدت مؤثر میباشد. به طوری که بعضی از افراد حتی با گذشتن چند دهه از ابتلای به این بیماری هیچگونه عوارضی را نشان نمیدهند.
نکته مهم اینجاست که شما هر چه سریعتر از وجود عوارض این بیماری آگاهی پیدا کنید، درمان آن بهتر و آسانتر انجام خواهد شد. بنابراین بهتر است:
- پزشک خود را به طور مرتب ملاقات کنید تا با انجام معاینات و آزمایشهای لازم شما را از وجود بعضی از عوارض که در مراحل اولیه علائم آشکاری ندارند مثل رتینوپاتی و نفروپاتی آگاه کند.
- با مشاهده هر یک از علائم گفته شده در بالا در اولین فرصت با مراجعه به پزشک و شروع درمان مناسب از پیشرفت بیشتر آن جلوگیری کنید.
عوارض قلبی – عروقی دیابت
شما به دلایل متعددی باید نسبت به وضعیت قلب و عروق خود حساسیت نشان دهید. زیرا از مهمترین عوارض آن احتمال ابتلای شما به حمله قلبی، سکته مغزی، فشار خون، نارسایی عروقی و عوارض ناشی از آنها را افزایش میدهد. بطور کلی عوامل خطرساز ابتلا به بیماری های قلبی – عروقی شامل: سن بالا بیشتر از ۴۵ سال در آقایان و بیشتر از ۵۵ سال در خانمها، فشار خون بالا، چربی خون بالا، سابقه خانوادگی بیماری قلبی در سنین پایین (کمتر از ۵۵ سال)، اضافه وزن، کشیدن سیگار و عدم فعالیت بدنی کافی است.
لازم به تذکر است که هر دو نوع دیابت نوع یک و دیابت نوع دو باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی میباشند. همچنین احتمال ابتلای آقایان به بیماری قلبی از آقایان بیشتر است.
از مهمترین راهکارهای پیش گیری از عوارض قلبی – عروقی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فشار خون خود را تحت کنترل درآورید.
- چربی خونتان را در حد طبیعی حفظ کنید.
- وزن خود را درصورت بالا بودن کاهش دهید و به فعالیت های ورزشی مداوم بپردازید.
- ترک کردن سیگار
- میوه و سبزی به شکل تازه مصرف شود. ویتامین C موجود در میوه و سبزی تازه کمک شایانی به کنترل قند خون و رفع اضافه وزن میکند.
- مصرف مایعات برای این دسته از افراد مفید است.
- به طور مداوم با پزشک خود در ارتباط باشید.
مشکل اضافه وزن افراد دیابتی با مشکلات زمینهای قلبی – عروقی
از مهمترین پارامترهای مشترک بین فشار خون بالا، افراد مبتلا به دیابت (بخصوص نوع ۲) و بیماری قلبی – عروقی میتوان به مشکل اضافه وزن (چاقی) اشاره کرد. هر چهار مورد مشکل بالا تا حد زیادی به نحوه سبک زندگی انسان مرتبط است. مشکل اضافه وزن میتواند منجر به سه گانه فشار خون بالا، چربی پریشی (افزایش یا کاهش غیرطبیعی چربی خون) و دیابت نوع دو میشود. همچنین این سه مورد موجب بروز بیماری قلبی – عروقی نیز میشود.
افزایش بیش از حد چربی در شکم (اضافه وزن)، فشار خون بالا، قند خون بالا، افزایش گلیسیرید (بیشتر از ۲۵۰) و کاهش میزان لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) که نباید کمتر از ۳۵ باشد، همراه است. درصورتی که ۳ مورد از ۵ مورد ذکر شده را فردی داشته باشد، اصطلاحا به آن بیماری سندرم متابولیک میگویند. که ارتباط نزدیکی با ایجاد بیماری قلبی و دیابت نوع دو دارد. در اضافه وزن، چربی در اطراف رودهها و سایر اندامهای داخل حفره شکمی قرار دارد. بنابراین به آن چاقی احشایی نیز میگویند. این چربی در عمق و در لایه داخلی شکم قرار دارد و قابل مشاهده و اندازهگیری است.
بررسی چربیها:
بررسیها نشان میدهد، چربی و به خصوص چربی احشایی به نظر میرسد که از نظر بیولوژیکی فعال هستند و مانند یک غده درون ریز عمل میکنند. برخی هورمونها و مواد دیگری را تولید میکنند که تعادل طبیعی سیستمهای هورمونی بدن ما را مختل میکنند، که البته هنوز نقش اصلی این هورمونها مشخص نشده است. این چربی همچنین مواد شیمیایی خاصی از جمله سیتوکینها را تولید میکند که باعث افزایش فشار خون، مقاومت در مقابل انسولین، افزایش میل به لخته شدن خون در بدن، بیماری قلبی – عروقی و سکته میشود.
یکی از دلایل این امر میتواند این نکته باشد که این چربیها در مجاورت سیاهرگها قرار دارند که خون را از روده به کبد میرساند و اجازه میدهند تا اسیدهای چرب آزاد و سایر مواد شیمیایی تولید شده توسط این چربی به کبد منتقل شوند و سبب تغییر سطح طبیعی چربی در خون ما را تغییر دهند. وجود چربی اضافی در ناحیه شکم (اضافه وزن) منجر به فشار خون بالا، قند خون بالا، کلسترول با چگالی کم (LDL)، تری گلیسیرید و کاهش کلسترول چربی خون با چگالی بالا و منجر به دیابت، بیماری قلبی و سکته میشود.
نتیجه گیری
در این مقاله موارد موجود در افراد مبتلا به دیابت که با مشکل اضافه وزن و پیش زمینه بیماری قلبی – عروقی هستند، بررسی شد. باتوجه به وجود انواع این بیماری، تحقیقات نشان داده که این مشکل بیشتر برای افراد مسن مبتلا به دیابت نوع دو رخ میدهد. از مهمترین راهکارهای حل مشکل میتوان به طبیعی نگهداشتن چربی خون و کاهش وزن (با انجام تمرینات ورزشی) اشاره کرد. همچنین به نظر میرسد افرادی که دارای این نوع مشکلات هستند باید به فکر تغییر سبک زندگی خود باشند که شامل اصلاح تغذیه (خوردن سبزیجات تازه)، دوری از استرس و شرایط تنش زا، ورزش منظم و … میباشد.